کد مطلب:47275 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:30

گنجینه پرسمان » قرآن

شخصيت قرآني، چگونه شخصيتي است؟

كساني كه در پرتو قرآن، در يكي از علوم و فنون قرآني، به درجات علمي و مقامات معنوي رسيده باشند شخصيتهاي قرآني هستند و در طول تاريخ تشيع، نمونههاي بسياري از علما و كساني كه در يك يا چند رشته از علوم قرآن، تبحر داشتهاند وجود داشتهاند و در زمان ما نيز شخصيتهايي چون علامه طباطبايي; صاحب تفسير گران سنگ الميزان آيت الله جوادي آملي و... شخصيت قرآني هستند كه در تفسير قرآن كريم، داراي تأليفاتي ميباشند البته در پرسش، نوعي ابهام وجود دارد، چرا كه اگر مراد از شخصيت قرآني اين است كه از نظر قرآن چه كساني به عنوان الگو، و شخصيتهاي ممتاز بشري مطرح هستند، پاسخ اين است كه: هميشه وجود الگوها و سرمشقهاي بزرگ در زندگي انسانها، وسيلة مؤثري براي تربيت آنها بوده است، قرآن نيز، بر اين مسألة مهم، صحه گذارده، به همين دليل، پيامبر و پيشوايان معصوم را، مهمترين الگوها و سرمشقهايي، در تمام جهات براي مؤمنان معرفي ميكند; از جمله در سوره احزاب، آيه 21، وجود مقدس پيامبر اكرمرا به عنوان، اسوه و الگوي نيكويي در تمام زندگي ذكر نموده، ميفرمايد: لَّقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُواْ اللَّهَ وَ الْيَوْمَ الاْ ئَخِرَ وَ ذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا ;(احزاب،21) براي شما در زندگي، رسول خدا سرمشق نيكوي بوده براي آنها كه اميد به رحمت خدا و روز رستاخيز دارند، و خدا را بسيار ياد مي كنند. همان طور كه ميدانيم، پيامبر در دوران نوجواني و جواني، در پاكي، امانت، صداقت و راستگويي زبان زد همگان بود، تا جايي كه، حتي بعد از آغاز دعوت به اسلام، باز مردم ]با تمام مخالفتي كه با او داشتند[، امانات خود را، نزد وي ميگذاشتند; و لذا هنگام مهاجرت به مدينه، يعني پس از گذشتن سيزده سال از بعثت پيامبر9 به عليدستور داد كه در مكه بماند، و امانات مردم را به آنها برساند. حسن خلق، گذشت و جوان مردي پيامبر9 و خلاصه صفاتي را كه شايسته يك انسان كامل، و رهبر بزرگ الهي است، از خلال حوادث مختلف زندگي او و نيز، رفتارش با اسراي جنگي و بردگان و قشرهاي محروم جامعه، به خوبي ميتوان دريافت. به طور يقين بحث دربارة ملكات اخلاقي پيامبر، و ويژگيهاي اخلاقي او كه به عنوان بهترين الگو و شخصيت قرآني مطرح است، گستردهتر از آن است كه در اين سخن كوتاه بگنجد. در اين جا به حديث كوتاهي در اين باره بسنده ميكنيم: سئلت عايشه عن خلق رسول اللهفقالت كان خلقه القرآن; از عايشه در مورد خلق و خوي پيامبر سؤال شد، گفت: خلق و خوي پيامبر، همان قرآن است(ر.ك: پيام قرآن، آيت الله مكارم شيرازي، ج 8، ص 343، نشر دارالكتب الاسلامية./ شرح نهج البلاغه ابن ابي الحديد، ج 6، ص 340، نشر كتابخانه آيت الله مرعشي نجفي، قم.) از نمونههاي ديگري كه قرآن، از آن به عنوان الگو و اسوة نيكو ياد نموده است، حضرت ابراهيم خليل اللّه است كه خداوند در مورد او چنين ميفرمايد: قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِيَّ إِبْرَ َهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَه...;(ممتحنه،4) براي شما تأسي نيكو در زندگي ابراهيم و كساني كه با او بودند. وجود داشت. ابراهيمغ بزرگ پيامبران، كه زندگياش سر تا سر، درسِ بندگي و عبوديت فدا، جهاد في سبيل الله، و عشق به ذات پاك خداوند بود، و كرامتِ اسلامياز بركت دعاي او و مفتخر به نام گذاري او ميباشد، ميتواند براي شما سرمشق خوبي در اين زمينه گردد. هم چنان كه در آية اول، خداوند، پيامبر9 را به عنوان الگو و اسوهاي از استقامت و پاي مردي، ايمان و اخلاص، سكون و آرامش در ميان طوفان، معرفي ميكند. و شعار: كونوا دعاة الناس باعمالكم و لاتكونوا دعاة بالسنتكم ; مردم را به اعمال خويش دعوت به سوي خدا كنيد، نه به زبان خود. كه از حديث امام صادقگرفته شده،(سفينة البحار، ج 2، ص 278، (ماده عمل)) دليل بر اين است كه همة مسلمانان راستين نيز، به نوبة خود، بايد الگو و اسوه براي ديگران باشند، و با زبان عمل، اسلام را به دنيا معرفي كنند، كه اگر اين كار ميشد، اسلام عالم گير شده بود!(ر.ك: تفسير نمونه، مكارم شيرازي، ج 24، ص 24، نشر دارالكتب الاسلامية.)